ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಒಬ್ಬ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ, ಧಾರ್ಮಿಕ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಮುಂಡಾ ಬುಡಕಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿದ ಜಾನಪದ ನಾಯಕ. ಅವರು 19 ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಖಂಡ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಬುಡಕಟ್ಟು ದಂಗೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದರು.
ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಹೋರಾಟಗಾರಾಗಿದ್ದು, ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಬ್ರಿಟೀಷರ ವಿರುದ್ದ, ಕೆಚ್ಚೆದೆಯ ಹೋರಾಟ ಮಾಡಿ, ಕೇವಲ 25 ವರ್ಷ ಬದುಕಿದ್ದರೂ, ಶತಮಾನ ಕಳೆದರೂ, ದೇಶದ ಜನರಿಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯಾಗುವಂತಹ ಸಾಧನೆ ಮಾದಿದ್ದಾರೆ.
ಭಾರತೀಯ ಭೂಮಾಲೀಕರು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಶೋಷಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಜನರನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿ ಹೋರಾಡಿದ ಜನರ ಪ್ರತಿರೋಧದ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸ್ಥಳೀಯ ನಾಯಕ ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ. ಅವರ ಪುಣ್ಯತಿಥಿ ಇಂದು ಅಂದರೆ ಜೂನ್ 9. ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಅವರು 1875 ರ ನವೆಂಬರ್ 15 ರಂದು ಬೆಂಗಾಲ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ (ಪ್ರಸ್ತುತ ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ) ಉಲಿಹಾತು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಮುಂಡಾ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು.
19 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೆಲ್ಟ್ ರಚನೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಚಳವಳಿಯ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು.
ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಭೂ ಸ್ವಾಧೀನದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಕರೆ ನೀಡಿದರು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಆದಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ‘ಧರ್ತಿ ಆಬಾ’ ಅಥವಾ ಭೂಮಿಯ ಪಿತಾಮಹ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಅವರು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಧರ್ಮವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯ ಒತ್ತು ನೀಡಿದರು. ನಿಮ್ಮ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಮರೆಯಬೇಡಿ ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವ ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಲೆ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ತಮ್ಮ ಜನರನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಿದ್ದರು.
ವೈಷ್ಣವ ಸಂನ್ಯಾಸಿ, ಬಿರ್ಸಾ ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಬೋಧನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಲಿತರು ಮತ್ತು ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತ ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು. ಬಿರ್ಸಾ ಅವರು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮಾಜವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ, ವಾಮಾಚಾರವನ್ನು ನಂಬುವ ಬದಲು, ಮದ್ಯಪಾನದಿಂದ ದೂರವಿರುವುದು, ದೇವರುಗಳಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದ್ದರು.
ಬಿರ್ಸಾ ‘ಉಲ್ಗುಲಾನ್’ ಅಥವಾ ‘ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಟರ್ಮೊಯಿಲ್’ ಎಂಬ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರ ವಿರುದ್ಧದ ಶೋಷಣೆ ಮತ್ತು ತಾರತಮ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಅವರ ಹೋರಾಟವು 1908 ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ಛೋಟಾನಾಗ್‌ಪುರ ಕೂಲಿ ಕಾಯಿದೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಹೊಡೆತವನ್ನು ನೀಡಿತು.
ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಏಕೈಕ ಮಾರ್ಗವಾದ ಅಬುವಾ ಡಿಸೋಮ್ (ಸ್ವಯಂ ಆಳ್ವಿಕೆ) ಯಲ್ಲಿ ಅವರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಅವರು ವಸಾಹತುಶಾಹಿಗಳನ್ನು ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಹೊರಹೋಗುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ ಚಳವಳಿಯ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಮಹಾನ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ ಬಿರ್ಸಾಮುಂಡ ಅವರನ್ನು ಅವರ ಪುಣ್ಯತಿಥಿಯಂದು, ಜಲ, ಕಾಡು, ಭೂಮಿಗಾಗಿ ದನಿ ಎತ್ತಿ ಅನ್ಯಾಯ, ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳ ವಿರುದ್ಧ ರಣಕಹಳೆ ಮೊಳಗಿಸಿದ ದೇಶದ ಮಹಾನ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ, ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ, ವೀರ ಹುತಾತ್ಮ ಬಿರ್ಸಾ ಅವರಿಗೆ ನಮನಗಳು.
